Basisregels

0.1 Het basisprincipe van de Nederlandse spelling
0.2 Drie extra principes
0.3 Twee praktische regels ter aanvulling

0.1 Het basisprincipe van de Nederlandse spelling terug naar boven

Het basisprincipe van de Nederlandse spelling is heel eenvoudig:
een woord wordt gespeld volgens de klanken die in de standaarduitspraak hoorbaar zijn.
Dat is het fonetische principe: je schrijft het woord zoals je het uitspreekt.

trap, tafel, lat, balpen, ...

0.2 Drie extra principes terug naar boven

Er zijn drie extra principes die de basisregel in zekere zin inperken.

1.	Het principe van de gelijkvormigheid.
	Woorden en woorddelen worden zoveel mogelijk op dezelfde wijze geschreven.

	'goed' (niet 'goet') want de verbogen vorm is 'goede'*
	'ik heb' (niet 'ik hep') want het werkwoord is 'hebben'*
	'actie' (niet 'acsie') want 'actief'*

2.	Het principe van de analogie.
	Woorden die op gelijkaardige manier zijn gevormd, worden ook op dezelfde wijze geschreven.

	'hij wordt' (word + t) want 'hij loopt' (loop + t) en 'hij zingt' (zing + t)
	'breedte' (breed + te) zoals 'diepte' (diep + te)
	'behulpzaam' (niet 'behulpsaam') zoals 'gehoorzaam'*
	'fietsster' (fiets + ster) zoals 'werkster' (werk + ster)

3.	Het principe van de etymologie.
	Veel woorden worden nog volgens hun oorsprong gespeld. Sommige woorden die vroeger in uitspraak, en dus ook in spelling, verschilden, vertonen nu geen uitspraakverschillen meer, maar de spellingsverschillen blijven bestaan.

	rauwkost versus rouwstoet
	lijden versus leiden
	fantastisch
	thans


Uitzonderingen

Op de twee eerste principes, over gelijkvormigheid en analogie, bestaan drie uitzonderingen.

-	Als je op basis van de gelijkvormigheid een -v of een -z moet schrijven aan het einde van een lettergreep, dan wordt die vervangen door -f of -s.

	leven - leeftijd drijven - drijfveer reizen - reisde dozen - doos

-	Een medeklinker wordt niet verdubbeld aan het einde van een woord, ook al zou je dat op basis van het principe van de analogie soms verwachten.

	hij laat (en niet 'hij laatt' zoals 'hij werkt') een Fries gerecht* (en niet '*een Friess gerecht' zoals 'een Gents gerecht')

-	Bij woorden die eindigen op een sisklank vervalt de -s- van het achtervoegsel s of st.

	de malste biefstuk (niet 'malsste' zoals 'taaiste') een Belgisch meisje* (niet 'Belgischs' zoals 'een Nederlands meisje') de perplexte reactie* (niet '*perplexste' zoals 'de hevigste reactie')

0.3 Twee praktische regels ter aanvulling terug naar boven

Er zijn twee praktische regels waaruit je kan afleiden of een medeklinker of een klinker enkel of dubbel moeten worden geschreven.

1.	Medeklinker enkel of dubbel?

	Schrijf een medeklinker dubbel na een korte klinker (a, e, i, o of u), als er op die medeklinker een onbeklemtoonde lettergreep volgt.

	lat - latten pel - pellen notaris - notarissen vol - volle nut - nuttig

2.	Klinker enkel of dubbel?

	Schrijf de lange klinkers (aa, ee, oo en uu) in een gesloten lettergreep dubbel en in een open lettergreep enkel.
	Let wel: voor de lange klinker /ie/ zijn er geen sluitende regels. Meestal schrijven we in een gesloten lettergreep ie, maar niet in het achtervoegsel -isch. In een open lettergreep komen zowel ie als i voor.

	maat - maten hij verdween - zij verdwenen belangeloos - belangeloze bestuur - besturen Maar: lief - lieven